Νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες: αυστηροί κανόνες για τις online πλατφόρμες
Ανοίγει ο δρόμος για μια από τις πιο φιλόδοξες νομοθετικές παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του διαδικτύου, τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η νέα νομοθεσία αφορά μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, από την online πώληση παράνομων προϊόντων και υπηρεσιών, μέχρι την αφαίρεση μη νόμιμου διαδικτυακού περιεχομένου, αλλά και τον τρόπο χρήσης των αλγορίθμων από τις ψηφιακές πλατφόρμες.
Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες, τον οποίο η Γαλλική Προεδρία έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα της, αφορά κατά κύριο λόγο τις ψηφιακές πλατφόρμες και επιχειρεί να βάλει τάξη στη λειτουργία τους. Μεταξύ άλλων, εισάγει μέτρα κατά του παράνομου περιεχομένου, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι πλατφόρμες θα λογοδοτούν για τους αλγόριθμους τους και θα ελέγχουν καλύτερα το περιεχόμενο που δημοσιεύουν.
Επίσης, δίνει περισσότερες επιλογές για προβολή διαφημίσεων χωρίς στόχευση, ενώ απαγορεύει τη χρήση δεδομένων ανηλίκων για στοχευμένες διαφημίσεις. Παρέχει δε το δικαίωμα για τους καταναλωτές υπηρεσιών να ζητούν αποζημίωση για τυχόν ζημίες.
Ο δρόμος για τη φιλόδοξη νομοθετική μεταρρύθμιση ανοίγει μετά το «πράσινο φως», που έδωσε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων επί του νέου νόμου με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το κείμενο που ενέκριναν οι ευρωβουλευτές, με 530 ψήφους υπέρ, 78 κατά και 80 αποχές, θα αποτελέσει τη διαπραγματευτική του εντολή για τις συνομιλίες με τη Γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου, η οποία εκπροσωπεί τα κράτη – μέλη.
Υποχρεωτικές διαδικασίες αξιολόγησης κινδύνου και μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τους αλγόριθμους, με στόχο την καταπολέμηση του επικίνδυνου περιεχομένου και της παραπληροφόρησης
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Η πρόταση νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες καθορίζει σαφείς υποχρεώσεις και ευθύνες για τους παρόχους ενδιάμεσων υπηρεσιών και ιδίως για τις διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών αγορών.
«Πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία 20 χρόνια, από τότε που υιοθετήσαμε την οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες γίνονται ολοένα και σημαντικότερες στην καθημερινότητά μας, το οποίο επιφέρει νέες ευκαιρίες, αλλά και νέους κινδύνους. Καθήκον μας είναι να διασφαλίσουμε πως ό,τι είναι παράνομο στον πραγματικό κόσμο θα είναι παράνομο και στην ψηφιακή σφαίρα» αναφέρει σχετικά το Κοινοβούλιο.
Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες θεσπίζει μηχανισμό «ειδοποίησης και δράσης», καθώς και εγγυήσεις για την αφαίρεση παράνομων προϊόντων, υπηρεσιών ή περιεχομένου από το διαδίκτυο. Κάθε φορά που θα λαμβάνουν μια τέτοια ειδοποίηση, οι πάροχοι θα πρέπει να δρουν «χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του παράνομου περιεχομένου το οποίο κοινοποιείται και την ανάγκη να ληφθεί επειγόντως δράση».
Στην πρόταση τους, οι ευρωβουλευτές εισήγαγαν, επίσης, ισχυρότερες δικλείδες που διασφαλίζουν ότι η επεξεργασία των ειδοποιήσεων θα γίνεται χωρίς αυθαιρεσίες και διακρίσεις και με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης.
Πρόσθετες υποχρεώσεις
Όσον αφορά ειδικά τις πολύ μεγάλες online πλατφόρμες, αυτές θα υπόκεινται σε ειδικές υποχρεώσεις λόγω των ιδιαίτερων κινδύνων που εγκυμονούν, όσον αφορά τη διάδοση παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου.
Το Κοινοβούλιο εισήγαγε αρκετές αλλαγές στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μεταξύ άλλων όσον αφορά:
- Την απαλλαγή των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων από ορισμένες υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες
- Τη στοχευμένη διαφήμιση: το κείμενο προβλέπει τη θέσπιση διαδικασιών για διαφανή πληροφόρηση και την λήψη αποφάσεων έχοντας λάβει γνώση όλων των σχετικών πληροφοριών για τους αποδέκτες ψηφιακών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα προσωπικά τους δεδομένα χρησιμοποιούνται για οικονομικό όφελος
Η άρνηση συγκατάθεσης δεν θα πρέπει να είναι πιο δύσκολη ή χρονοβόρα για τον αποδέκτη από την αντίστοιχη διαδικασία επιβεβαίωσης της. Εάν η συγκατάθεση απορριφθεί ή ανακληθεί, θα πρέπει να παρέχονται στους χρήστες άλλες επιλογές πρόσβασης σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα, συμπεριλαμβανομένων των «επιλογών που βασίζονται σε διαφήμιση χωρίς παρακολούθηση».
- Την απαγόρευση των τεχνικών στόχευσης ή προώθησης που χρησιμοποιούν δεδομένα ανηλίκων με σκοπό την εμφάνιση διαφημίσεων, καθώς και της στόχευσης ατόμων βάσει ειδικών κατηγοριών δεδομένων που επιτρέπουν τη στόχευση ευάλωτων ομάδων
- Την αποζημίωση: οι αποδέκτες ψηφιακών υπηρεσιών και οι οργανώσεις που τους εκπροσωπούν, πρέπει να μπορούν να ζητούν αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκαλούνται από πλατφόρμες οι οποίες δεν τηρούν τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας που υπέχουν