Συμφωνία Συμβουλίου και Κοινοβουλίου της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών CO2 από φορτηγά, λεωφορεία και τρέιλερ

Σε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξαν το Συμβούλιο και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχετικά με τα πρότυπα εκπομπών CO2 για βαρέα επαγγελματικά οχήματα. Η συμφωνία είναι προσωρινή, εν αναμονή επίσημης έγκρισης και από τα δύο θεσμικά όργανα.

Στόχος είναι η περαιτέρω μείωση των εκπομπών CO₂ στον τομέα των οδικών μεταφορών και η εισαγωγή νέων στόχων για το 2030, το 2035 και το 2040. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην εκπλήρωση των κλιματικών φιλοδοξιών της ΕΕ για το 2030 και στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Η πρόταση στοχεύει επίσης να ενθαρρύνει την αύξηση του μεριδίου των οχημάτων μηδενικών εκπομπών στον στόλο βαρέων επαγγελματικών οχημάτων σε όλη την ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση και την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας του κλάδου.

Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού

Οι συννομοθέτες συμφώνησαν να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, ώστε σχεδόν όλα τα νέα βαρέα οχήματα με πιστοποιημένες εκπομπές CO₂– συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων φορτηγών, των αστικών λεωφορείων, των πούλμαν και των ρυμουλκούμενων – να υπόκεινται σε στόχους μείωσης των εκπομπών.

Εξαιρέσεις θα ισχύουν για κατασκευαστές μικρού όγκου και οχήματα που χρησιμοποιούνται για εξόρυξη, δασοκομία και γεωργία. Το ίδιο θα εφαρμόζεται για οχήματα που χρησιμοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις και τις πυροσβεστικές υπηρεσίες, όπως και για οχήματα που προορίζονται για χρήση στην πολιτική προστασία, τη δημόσια τάξη και την ιατρική περίθαλψη.

Η προσωρινή συμφωνία επεκτείνει επίσης το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού σε επαγγελματικά οχήματα, όπως απορριμματοφόρα ή μπετονιέρες σε μεταγενέστερο στάδιο (2035). Επιπλέον, η Επιτροπή θα αναλύσει τη δυνατότητα συμπερίληψης μικρότερων φορτηγών (κάτω των 5 τόνων) στο πεδίο εφαρμογής.

Η προσωρινή συμφωνία αντιμετωπίζει, επίσης, το θέμα των μετασκευασμένων οχημάτων, δηλαδή των συμβατικών οχημάτων που μετατρέπονται σε οχήματα μηδενικών ρύπων., επιτρέποντας τις συνεργασίες μεταξύ κατασκευαστών. Οι συννομοθέτες συμφώνησαν να αναθέσουν στην Επιτροπή να αξιολογήσει, έως το 2025, την ανάγκη διευκόλυνσης της υιοθέτησης των μετασκευασμένων βαρέων οχημάτων από την αγορά, μέσω εναρμονισμένων κανόνων για την έγκρισή τους.

Οι νέοι στόχοι μείωσης των εκπομπών ανά κατηγορία

Σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα για το 2030 και μετά, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο διατήρησαν τους στόχους που έθεσε η Επιτροπή στην πρότασή της για το 2030 (45%), το 2035 (65%) και το 2040 (90%), επιπλέον του στόχου μείωσης κατά 15% για το 2025, που προβλεπόταν ήδη στον ισχύοντα κανονισμό. Αυτοί οι στόχοι θα ισχύουν για βαρέα φορτηγά άνω των 7,5 τόνων και πούλμαν.

Οι συννομοθέτες συμφώνησαν να θέσουν τους στόχους για τα ρυμουλκούμενα στο 7,5% και για τα ημιρυμουλκούμενα στο 10%. Εισήγαγαν, επίσης, τον ορισμό των «e-trailers», των ηλεκτρικών δηλαδή ρυμουλκούμενων, για να επιφέρουν νομική σαφήνεια και να προσαρμόσουν τον υφιστάμενο κανονισμό στις τεχνικές εξελίξεις αυτού του νέου τύπου τρέιλερ, λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα των ηλεκτρικών ρυμουλκούμενων να συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών CO₂.

Η προτεινόμενη τροπολογία εισάγει στόχο 100% μηδενικών εκπομπών για τα αστικά λεωφορεία έως το 2035, ενώ θέτει ενδιάμεσο στόχο 90% για αυτήν την κατηγορία έως το 2030. Οι συννομοθέτες συμφώνησαν να εξαιρέσουν τα υπεραστικά λεωφορεία από αυτόν τον στόχο και να τοποθετήσουν αυτόν τον τύπο οχημάτων υπό τους γενικούς στόχους για την κατηγορία των τουριστικών λεωφορείων (πούλμαν).

Ρήτρα αναθεώρησης και επόμενα βήματα

Η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος του τροποποιημένου κανονισμού στους προαναφερθέντες στόχους θα επανεξεταστούν από την Επιτροπή το 2027. Οι συννομοθέτες πρόσθεσαν μια σειρά διατάξεων για να καταστήσουν τη ρήτρα αναθεώρησης πιο ολοκληρωμένη.

Η προσωρινή συμφωνία θα υποβληθεί τώρα στους εκπροσώπους των κρατών μελών στο Συμβούλιο (Coreper) και στην επιτροπή περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου για έγκριση. Εάν εγκριθεί, το κείμενο θα πρέπει στη συνέχεια να εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα, μετά από αναθεώρηση από γλωσσολόγους νομικούς, προτού δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και τεθεί σε ισχύ.