Πράσινο φως του Συμβουλίου στον νέο κανονισμό για τη διασφάλιση καλύτερης και βιώσιμης συνδεσιμότητας στην Ευρώπη
Το Συμβούλιο εξέδωσε αναθεωρημένο κανονισμό περί των προσανατολισμών της ΕΕ για την ανάπτυξη του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Η νέα νομοθεσία έχει ως στόχο την οικοδόμηση αξιόπιστου και αδιάλειπτου δικτύου μεταφορών υψηλής ποιότητας, που θα διασφαλίζει βιώσιμη συνδεσιμότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς φυσικές διακοπές, σημεία συμφόρησης και ελλείποντες κρίκους.
Το δίκτυο ΔΕΔ-Μ θα αναπτυχθεί ή θα αναβαθμιστεί βαθμηδόν, καθώς ο νέος κανονισμός θέτει σαφείς προθεσμίες για την ολοκλήρωσή του σε τρεις φάσεις: έως το 2030 για το κεντρικό δίκτυο, έως το 2040 για το εκτεταμένο κεντρικό δίκτυο και έως το 2050 για το συνολικό δίκτυο. Η νέα ενδιάμεση προθεσμία του 2040 περιελήφθη για να δοθεί ώθηση στην ολοκλήρωση διασυνοριακών, κυρίως, έργων μεγάλης κλίμακας, όπως ελλείπουσες σιδηροδρομικές συνδέσεις, πριν από την προθεσμία του 2050 που ισχύει για το ευρύτερο, συνολικό δίκτυο. Για παράδειγμα, οι νέες σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας μεταξύ Πόρτο και Βίγκο καθώς και μεταξύ Βουδαπέστης και Βουκουρεστίου, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2040. Για να δώσουμε και άλλο ένα παράδειγμα, μόλις ολοκληρωθεί το δίκτυο, οι επιβάτες θα μπορούν να ταξιδεύουν από την Κοπεγχάγη στο Αμβούργο σε 2,5 ώρες με το τρένο, αντί για 4,5 ώρες που χρειάζονται σήμερα.
Για να εξασφαλιστεί ότι ο σχεδιασμός των υποδομών καλύπτει πραγματικές λειτουργικές ανάγκες και την ενοποίηση σιδηροδρομικών, οδικών και πλωτών μεταφορών, ο νέος κανονισμός συνενώνει τους διαδρόμους του κεντρικού δικτύου με τους σιδηροδρομικούς εμπορευματικούς διαδρόμους στο πλαίσιο των καλούμενων «ευρωπαϊκών διαδρόμων μεταφορών». Οι διάδρομοι αυτοί είναι ύψιστης στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη βιώσιμων και πολυτροπικών ροών εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών στην Ευρώπη.
Τέλος, ως απάντηση στις επιπτώσεις του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και για τη διασφάλιση καλύτερης συνδεσιμότητας με βασικές γειτονικές χώρες, ο νέος κανονισμός επεκτείνει τέσσερις ευρωπαϊκούς διαδρόμους μεταφορών του δικτύου ΔΕΔ-Μ στην Ουκρανία και τη Μολδαβία, υποβαθμίζοντας παράλληλα τις διασυνοριακές συνδέσεις με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Επόμενα βήματα
Μετά τη σημερινή έκδοση, η νομοθετική πράξη θα υπογραφεί από τον πρόεδρο του Συμβουλίου και την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προτού δημοσιευτεί στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ τις επόμενες εβδομάδες. Ο αναθεωρημένος κανονισμός θα αρχίσει να ισχύει είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή του.
Γενικές πληροφορίες
Η πρόταση αναθεωρημένου κανονισμού εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 13 Δεκεμβρίου 2021 στο πλαίσιο της νομοθετικής δέσμης για αποτελεσματική και πράσινη κινητικότητα. Η Επιτροπή, ανταποκρινόμενη στις επιπτώσεις του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ενέκρινε τροποποιημένη πρόταση στις 27 Ιουλίου 2022, με την εισαγωγή αρκετών αλλαγών στο αρχικό κείμενο. Με την αναθεωρημένη πρόταση προβλέπεται να ενοποιηθεί το δίκτυο ΔΕΔ-Μ με τη χρήση του ευρωπαϊκού τυποποιημένου εύρους τροχιάς. Επιδιώκεται επίσης καλύτερη συνδεσιμότητα της Ουκρανίας και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας με την ΕΕ μέσω της επέκτασης των σχετικών ευρωπαϊκών διαδρόμων μεταφορών. Η Barbara Thaler (EPP/Αυστρία) και ο Dominique Riquet (Renew Europe/Γαλλία) ήταν οι συνεισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον εν λόγω φάκελο, ενώ στις 18 Δεκεμβρίου 2023 επιτεύχθηκε προσωρινή συμφωνία μεταξύ των συννομοθετών.